Pas op voor schijnloyaliteit!

Guido Heezen

Kredietcrisis, credit crunch, economisch turbulente tijden… Dagelijks staan de kranten er vol van. We raken zo langzamerhand verzadigd van alle zware berichtgeving over dreigende ontslagen en inkrimpende organisaties. Als u zich liever wilt focussen op het leveren van goede prestaties met uw medewerkers en wilt voorkomen dat uw organisatie verkrampt door spanning, stress en angst, leest u dan vooral verder. Wat doet de kredietcrisis met de mening van uw medewerkers over hun werk? Hoe kunt u hierop inspelen en als winnaar uit de bus komen?

Het antwoord op deze vragen wordt gegeven op basis van de ‘Benchmark Kredietcrisis’, recentelijk ontwikkeld door Effectory. Dit is een uitgebreide referentielijst met de mening van medewerkers uit 127 organisaties over hun werk in de breedste zin van het woord. Werkzaamheden, leidinggevende, werksfeer, vertrouwen in de organisatie, productiviteit en collega’s komen bijvoorbeeld aan bod. In de benchmark zijn enkel resultaten opgenomen vanaf 1 september 2008, ruwweg het startpunt van de kredietcrisis. Organisaties die een onderzoek laten uitvoeren door Effectory kunnen hun resultaten spiegelen aan deze scores en hun uitkomsten zo écht op waarde schatten. De zaken staan er immers anders voor dan een jaar geleden, en appels met peren vergelijken is niet verstandig. Wat kunt u leren uit deze benchmark? Effectory benoemt twee valkuilen, die u, gewapend met de juiste kennis, gemakkelijk kunt omzetten in quick wins.

Uiteindelijk telt het resultaat

In deze tijd is het belangrijk om te weten of uw medewerkers bereid zijn een stapje extra te doen voor uw organisatie. De juiste mentaliteit en ‘niet bij de pakken neer zitten’ zijn nu doorslaggevend om als bedrijf te overleven. ‘Bent u bereid zich extra in te zetten voor uw organisatie?’ ‘Ja!’ Wordt massaal geroepen. De vraag wordt beoordeeld met een hoog cijfer, een 7,7. Een lichte stijging van een half procent ten opzichte van de periode voor september 2008. So far so good, want waar een wil is, is doorgaans een weg. Maar wordt er daadwerkelijk beter gepresteerd? Niet echt, luidt het antwoord. Opvallend genoeg scoort ‘Focus op resultaten’ lager dan voor de kredietcrisis, met een 7,2 is een daling van 0,8% zichtbaar. De vraag of de eigen werkdruk acceptabel wordt gevonden, scoort een 5,9. Voor de kredietcrisis was dit een 6,3. Dit kan zowel betekenen dat er te veel werk is (door weggevallen collega’s), maar ook dat er te weinig werk is (teruglopende orders). Hoe dan ook, het bemoeilijkt een hogere productie.

Het advies: bespreek deze valkuil met uw medewerkers en let beter dan ooit op de daadwerkelijke resultaat van ieders inspanningen. In tijden van voorspoed is het niet zo interessant om iedereen te laten letten op een goede omzet, lage kosten en een gezonde cashflow. Nu wel. Creëer bewustzijn bij iedereen en denk zo nodig na over manieren om dit verder te stimuleren. Maak resultaten inzichtelijk en beloon goede prestaties.

Let nu alvast op schijnloyaliteit

Opvallend is verder een stijgende trend in de loyaliteit van de medewerkers. ‘Ik wil bij deze organisatie blijven werken’ scoort een 7,4, een jaar geleden was dit bijna 1 % minder. Het voelen van een morele band met de organisatie daalt echter en scoort een diepe onvoldoende, namelijk een 3,8. Hier klopt iets niet en dat is natuurlijk ook begrijpelijk: medewerkers zijn misschien niet zo tevreden, maar bang om hun zekerheid te verliezen. Men voelt zich genoodzaakt bij de organisatie te blijven. Meer medewerkers erkennen dit (een stijging van 16% tegenover 2008). Er is sprake van schijnloyaliteit. Wat te doen? Zodra er betere tijden aanbreken, kunt u er op rekenen dat een aantal van uw medewerkers op zoek gaat naar een nieuwe uitdaging. Als dit geen daadwerkelijk betrokken en gemotiveerde medewerkers zijn, is dit geen bijzonder groot verlies. Het is zonde van uw energie en tijd om pogingen te ondernemen dit te voorkomen: het lukt u waarschijnlijk toch niet. Zijn dit echter gemotiveerde medewerkers, die wel willen, maar hun ei niet kwijt kunnen of zich ondergewaardeerd voelen, dan loont het de moeite dit tijdig te ontdekken en in te grijpen. Een betrokkenheidsanalyse van Effectory doet wonderen. Deze analyse is een vast onderdeel van het medewerkersonderzoek. Dit laat u precies zien hoe betrokken uw medewerkers zijn en of personen die aangeven uw organisatie te willen verlaten, behoren tot de groep ‘betrokken vertrekkers’. Scoort u hierin hoog, dan kunt u de dialoog aangaan met uw medewerkers en bespreken wat hun ambities zijn. Dit is sowieso interessant en kan voor verrassende inzichten zorgen. U stimuleert de werksfeer en goede prestaties. Bovendien voorkomt u een massale leegloop na de kredietcrisis.

Uit de ervaring van Effectory blijkt tot nu toe het volgende: organisaties die succesvol reageren op de kredietcrisis benutten de inzichten van hun medewerkers. Wilde u voorheen weten of iedereen tevreden was, nu wilt u een medewerkersonderzoek dat u inzicht geeft in uw organisatie vanuit het perspectief van uw medewerkers. U kunt nu opvallende scores gebruiken om strategische keuzes te maken. Zo kunt u inspelen op gevaren die op de loer liggen en kansen aangrijpen die u, zonder het u te beseffen, wellicht over het hoofd ziet.